Ресми мәліметке сәйкес, биыл жарты жылдың ішінде 383 мың адам қоныс аударған. Олардың басым бөлігі Астана мен Алматыға көшіп барды. Соңғы 20 жылда 1400-ден астам ауыл жойылып кетті. Бүгінде тағы 500 ауылдық елді мекен «перспективасы жоқ» елді мекендер қатарына енгізіліп отыр.
Мәжіліс депутаты Серік Егізбаев Мәжілісте 1 пайыздық ауыл ипотекасын беру мәселесі туралы айтты. Оның айтуынша, басқа елдердің тәжірибесі ауылдарға нақты қолдау көрсетуге болатынын дәлелдеп отыр. «Мәселен, Ресейде 2020 жылдан бері «Ауыл ипотекасы» бағдарламасы жұмыс істейді, ол бойынша жылдық 3%-ға дейінгі мөлшерлемемен 25 жылға кредит беріліп, бүгінде 100 мың отбасы ауылдан баспанаға ие болған. Әзербайжанда мемлекет ауылдық жерлерде 4%-дық кредитпен үйлер салып беруде. Бізде «Асыл мекен» ауыл ипотекасы іске қосылды, бірақ ол басталмай жатып тоқтап қалды», — деді депутат Серік Егізбаев мәжілістің бүгінгі отырысында.
Мәжіліс депутаты осыдан біраз бұрын бәсекелестіктен қауіптенетін банктік лобби Қазақстанда Агробанкті құру жобаларын бұғаттап тұр. Ол бұл байламын «Аграрный сектор» маманданған басылымына айтқан. «Біз үлкен дайындық жұмысын жүргіздік, үлгілі заң жобасын әзірледік. Бірақ мемлекеттік Агробанк құру туралы барлық ұсыныстарымызға Үкіметтен теріс қорытындылар ғана аламыз. Оң қорытынды болмаса, заң қабылдана алмайды. Елдегі банктік лобби оны құруға қарсы. Өйткені Агробанк жеке банк секторын асынан айырады. Біз ауылға арналған бұл қаржылық институттың 100% мемлекеттік иелікте болғанын қалаймыз. Ол коммерциялық пайда табумен шектен тыс әуестенбеуге тиіс», – деді мәжілісмен.
Сарапшылар не дейді …
Сарапшылар бұл тақырыптың айтыла айтыла ақжемденіп кеткенін айтады. дуылды ауыл банксіз сақтап қалу мүмкін емес. Бірақ, әзірге бұрынғы КСРО елдерінде осы бағыттағы банктердің біразы жеңілдетілген несие ұсына алмай отыр. «Агробанкте» (Өзбекстан) пайыздық мөлшерлемелер өнімге байланысты: салымдар бойынша, мысалы, 2025 жылғы тамызда сомалық салымдар бойынша жылдық 21% -ға дейін ұсыныстар болды. Кредиттер бойынша ставкалар 26-28% және одан жоғары, ал валюталық салымдар бойынша — 5-5,5% жетуі мүмкін.
Сарапшылардың болжамынша, 2025 жылдың соңына қарай Орталық банктің негізгі мөлшерлемесі шамамен 13% -ды құрауы мүмкін, ал 2026 жылы оны 12-13% -ға дейін төмендету күтілуде. Агробанктің пайыздық ставкаларының нақты мәндері оның ішкі саясатына және ағымдағы негізгі ставкасына байланысты. КСРО кезінде Қазақстанда ауыл банкті басқарған Б.Зиябековтың айтуынша, КСРО кезінде бұл банк мемлекеттің субсидиясымен жеңілдетілген несие ұсынды. Ал субсидия бүкіл елдегі колхоз-совхоздардың пайдасы есебінен бөлініп отырды. Ал қазір бұл жеңілдікті квазисекторға бөлінген қаржы есебінен пайдалануға болады…
