Әлемде және Қазақстанда электрондық коммерция қалай өзгеріп жатқаны кеше Алматыда өткен III Халықаралық TRADEX форумында талқыланды. TRADEX Қазақстандағы бірінші мамандандырылған алаңға айналды, онда қатысушылар сауда саясатының өзекті үрдістерін талқылап, тәжірибе алмасып, серіктестік байланыс орнатты. Бағдарламаға халықаралық сауданы дамытуға, сатудағы жасанды интеллекттің рөліне, логистиканы цифрландыруға және көлік процестерін оңтайландыруға арналған панельдік сессиялар, шеберлік сыныптары мен сарапшылық пікірталастар кірді.
- Қазақстандағы онлайн сауданың өсуі және Қытайдың шабыттандырушы көрсеткіштері бизнесті базарларда сатуды дамытуға итермелейді.
- Алайда, сарапшылар табыс салымдардың ауқымына емес, бөлшектерге назар аударуға және сатудың әрбір элементіне жүйелі көзқарасқа байланысты деп есептейді.
TRADEX форумының «Қазақстанда сатудағы электрондық коммерция мен AI дамыту» панельдік сессиясында сарапшылар онлайн-алаңдардың сатушылары қандай базалық қателіктер жасайтынын және сатуды арттыруға қандай қадамдар көмектесетінін талқылады.
Wildberries коммерцияны дамыту бөлімінің басшысы Евгения Савенкова-Петриченко жасанды интеллекттің рөлін атап өтті. Оның айтуынша, барлық табысты сату үш китке негізделген: дұрыс ассортименттік матрица, тексерілген юнит-экономика және клиенттің портретін түсіну.
«Сатылымдар барлығында бар, біреулер көбірек сатады. Егер тауар нашар сатылса, онда клиенттің портреті ескерілмеген және кімге сатылатыны туралы түсінік болмаған немесе маусым ескерілмеген. Екінші сәт — дұрыс есептелмеген юнит-экономика: баға клиент үшін емес, сатушы үшін орынды болып қалды. Карточканы жасаған кезде клиенттің портретін ескеру керек», — деді Евгения Савенкова-Петриченко.Нарық сарапшыларының бағалауынша, Қазақстандағы e-commerce үлесі бүгінде шамамен 16-17% -ды құрайды. Бұл әлемдік деңгейден едәуір төмен, онда онлайн-сату бөлшек сауда айналымының шамамен 50% -ын алады, — бірақ дәл осы алшақтық өсу үшін күшті әлеует жасайды.
Ірі ойыншылар онлайн-бағытты қарқынды дамытуда. Мысалы, Halyk Market Қазақстанның 13 қаласында e-grocery сервисін іске қосты және оны толыққанды бағыт ретінде дамытуды жоспарлап отыр. Сатып алушылардың мінез-құлқының өзгеруіне бұл жауап — онлайн арнаны сатып алу алдында жеке өзара іс-қимылды талап етпейтін тауарларға тапсырыс беру кезінде жиі таңдайды — мысалы, өлшеу және тестілеу.
Қазақстанда қытайлық экожүйелер (Alibaba.com, Made-in-China, 1688.com) типі бойынша B2B e-commerce белсенді дамып келеді, онда компаниялар автоматтандырылған логистикамен, ашық бағалармен және кіріктірілген аналитикалық сервистермен көтерме сатып алуларды жасайды. Қазақстан үшін мұндай шешімдер өнеркәсіптік және дистрибуциялық сегменттердің өсуінің драйверіне айналуы мүмкін. Sulpak-тың пікірінше, 3-5 жыл ішінде Қазақстан корпоративтік онлайн-алаңдарды дамытудың қытайлық деңгейіне жақындауы мүмкін.
Wildberries коммерцияны дамыту бөлімінің басшысы Евгения Савенкова-Петриченконың айтуынша, жасанды интеллект — жұмыстағы ажырамас құрал, ол бірден бірнеше міндетті шешуге көмектеседі:
сұраныс пен маусымдылықты талдау,
бағалар мен жеңілдіктер жасау,
тауарлардың сипаттамалары мен бейнелерін жасауға,
айналымды болжау.
Ассортименттен тауар карточкасына дейін
Halyk Market басқарма төрағасы Мөлдір Рысалиеваның айтуынша, ең озық ИИ-технологиялардың өзі де адами фактор мен сатушылардың негізгі қателіктерін жоймайды.
«Витринада ұсынылған тауар қолда болуы тиіс. Тапсырыс өнімнің жоқтығынан алынып тасталса, сатып алушы қайтып орала алмайды. Сондай-ақ, тауар карточкасын сапалы рәсімдеу маңызды — барлық ракурстардан фотосуреттер, материалдардың сипаттамасы, өлшемдері мен ерекшеліктері», — дейді Рысалиева. Табыстың негізгі факторы — бөлшектерге назар аудару: тауардың болуы, ашық баға, сапалы сипаттамалар
