Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменов XIII қаржыгерлер конгресінде экономиканың жоғары өсуі жағдайында халықтың табысын төмендету туралы қолайсыз сұраққа жауап берді: Оның айтуынша, оны алаңдататын мәселе де осы бағыт.
Нақтыласақ:
Сессияны ашқан модератор және Ұлттық банктің бұрынғы басшысы Ораз Жандосов әріптесі Т.Сүлейменовке сөз берген кезде ЕАЭО елдерінің орталық банктерінің басшылары — спикерлерді қандай тәртіпте шақыру керектігі туралы ұзақ ойланғанына назар аударды. Ұлттық банктің экс-басшысы О.Жандосов бірінші кезекте елдің экономикалық ахуалы әртүрлі екеніне назар аударды:
- Экономика өсім беріп тұрған кезде жалақы өткен жылмен салтырғанда 2% -ға төмендеді.
- Сондай-ақ қазан айында инфляция деңгейі жоғары — 12,6%.
«Бір жағынан, экономикалық өсу қарқынын жоғалтпау үшін, ал халықтың табысы бойынша оны қайда арттыру керек, сонымен бірге инфляцияны ең болмағанда 7-8%-ға жақын төмендету үшін біз қалай қозғалуымыз керек?» деген сұраққа Т. Сүлейменовтың жауабы дайын болып шықты.
Т. Сүлейменов 6,5% өсу қарқыны кезінде нақты табыстар/жалақылар не нөлге жуық, не шағын теріс аймақта екенін растады.
«Біз үшін инфляция өте маңызды екені түсінікті.. Бір жағынан, біздің басқаруымыздан тыс, сыртта қалыптасқан инфляциялық факторлар көп» деді Сүлейменов.
Т. Сүлейменов COVID және COVID-ден кейінгі кезеңде кеңейтілген салық-бюджет саясаты келесі жылдары экспансивті сипатты сақтап қалғанына назар аударды, алайда экономикалық өсім қарқынын көтеру және халықтың табысын ұлғайту қажеттілігі болды.
Спикер елімізде Ұлттық қордан көп қаражат алынғанын, бюджет тапшылығының айтарлықтай жоғары көрсеткіштері болғанын еске салды. Осыған орай, бас банкирдің пікірінше, жоспарланған бюджеттік және салықтық реформалар күшті дезинфекциялық әсерді туғызады. Бюджет жетіспеушілігінің деңгейі болжамды көкжиекте 2,5-2,7% -дан 0,9% -ға дейін төмендейді.
«Мұнай емес тапшылық та төмендейді. Ұлттық қордан бөлінетін трансферт біздің 5,2 (LS ескертпесі) және басқа да алуларға қарсы, 5,5 (LS ескертпесі), мүмкін, биыл 2,8 (LS ескертпесі) дейін төмендейді. Осының бәрі өте дұрыс және тексерілген фискалдық саясат. Оның іс жүзінде іске асырылуы маңызды. Заң және тәртіп болуы тиіс», — деді Т. Сүлейменов.
Бас банкир жалпы макроэкономикалық параметрлер шеңберінде өзгерістер мен нақтылаулар болмайды деп күтеді.
- Ол салықтық бюджет саясатын біршама қатаң ақша-кредит саясатымен бірге біршама қатаңдату экономикалық өсу қарқынын және жекелеген салалар бойынша дамуды төмендетуі мүмкін екенін мойындады.
Осыған байланысты, бас банкирдің айтуынша, салықтық бюджет бөлігінің қатаңдануына қарай тарифтер бойынша шаралар мейлінше ұзаққа созылып, неғұрлым тәртіпті және бақылауға алынатын болады. Сондай-ақ инфляцияны төмендету бойынша бірқатар басқа да шаралар жоспарланған. Бұл ақша-кредит саясатын кезең-кезеңмен төмендету үшін кеңістік босатады. Т. Сүлейменовтың пікірінше, орташа және ұзақ мерзімде ол бейтарап болады, себебі ол өсімді жақтап немесе қарсы бола алмайды.
Жалпы, Ұлттық банк басшысының пікірінше, мәселенің басында әрқашан халықтың әл-ауқаты тұр.
Спикер елімізде Ұлттық қордан көп қаражат алынғанын, бюджет тапшылығының айтарлықтай жоғары көрсеткіштері болғанын еске салды. Осыған орай, бас банкирдің пікірінше, жоспарланған бюджеттік және салықтық реформалар күшті дезинфекциялық әсерді туғызады. Бюджет жетіспеушілігінің деңгейі болжамды көкжиекте 2,5-2,7% -дан 0,9% -ға дейін төмендейді.
Бас банкир салықтық бюджет саясатын біршама қатаң ақша-кредит саясатымен бірге біршама қатаңдату экономикалық өсу қарқынын және жекелеген салалар бойынша дамуды төмендетуі мүмкін екенін мойындады.
Т. Сүлейменовтың айтуынша, егер «күшті газ» және жұмсақ ақша-несие, сондай-ақ фискалдық саясат болса, инфляция болады
Осыған байланысты, бас банкирдің айтуынша, салықтық бюджет бөлігінің қатаңдануына қарай тарифтер бойынша шаралар мейлінше ұзаққа созылып, неғұрлым тәртіпті және бақылауға алынатын болады. Сондай-ақ инфляцияны төмендету бойынша бірқатар басқа да шаралар жоспарланған. Бұл ақша-кредит саясатын кезең-кезеңмен төмендету үшін кеңістік босатады. Т. Сүлейменовтың пікірінше, орташа және ұзақ мерзімде ол бейтарап болады, себебі ол өсімді жақтап немесе қарсы бола алмайды.
Жалпы, Ұлттық банк басшысының пікірінше, мәселенің басында әрқашан халықтың әл-ауқаты тұр.
