Парламентттің комиссар Каттаниіне айналып келе жатқан Бақытжан Базарбек екінші деңгейлі банктерді теріс пайдалануда, сыбайлас жемқорлық пен мемлекет алдындағы жауапкершіліктен жалтаруда айыптап, банк секторын қатаң сынға алды. Оның айтуынша:
- Қазақстанда банк жүйесі банктік құпияны жасырып, заңдарды бұзуға мүмкіндік беретін «ерекше мәртебеге» ие болды, заң талаптарына қайшы ұстап отырған жер телімдерін мысалға келтірді.
- Заң бойынша, егер банк алған жерді алты ай ішінде игермесе, олар мемлекет меншігіне қайтарылуы тиіс.
- Бұл механизм іс жүзінде жұмыс істемейді.
- Заңды айналып өту үшін банктер проблемалық активтерді «Проблемалық кредиттер қоры» АҚ-ға береді, ол кейін учаскелерді жеке тұлғаларға сатады
«Банктерді бюджеттен қаржы бөліп құтқарып келдік. Олардың капиталды шетелге шығаруына ешкім кедергі келтірмейді. Банктік ақпараттың қолжетімділігі әдейі шектеліп, бақылаушы органның жұмысына тосқауыл қойылды. Банк лоббиі биліктің дәлізінде талтаңдап жүрді», – дейді депутат.
Сондай-ақ Базарбек банктердің дағдарыс кезінде мемлекеттен алған миллиардтарды әлі күнге шейін толық қайтармағанын қатаң сынады.
«10 жыл бұрын банктерге бюджеттен қомақты қаражат берілді. Енді оны шым-шымдап қайтарып жатыр. Мысалы, «Нұрбанкке» 46 млрд теңгені 2030 жылға дейін қайтаруға мүмкіндік берілген. «Еуразиялық банкке» 150 млрд теңгені 2032 жылға дейін. Ал «Алатау Сити Банкке» мүлде керемет жағдай жасалған, оларға берілген 950 млрд теңгені үш кезеңге бөліп, 2034, 2034-2035 және 2040-2045 жылдар аралығында қайтарады. «Банк ЦентрКредитке» де 176 млрд теңгені 2032 жылға дейін қайтаруға рұқсат еткен. Осы ақылға сия ма?» – дейді ашуға мінген Базарбек.
Айтуынша, банктерге берілген мұндай артықшылық тап-таза лоббидің көрінісі.
«Қарапайым қазаққа осындай жеңілдік жасалар ма еді? Ел күйзеліп жүргенде, банктердің көңіліне қарап отырудың қажеті жоқ. Оларға кеңшілік жасауды тоқтатып, мемлекеттің қаржысын дәл қазір қайтартуға кірісу керек», – деп түйіндеді депутат.
