Соңғы кездері қоғамның назары Ұлттық банк топ-менеджерлерінің табысына аударыла бастаған. Біздің білетініміз уақыт өткен сайын жалақымыз инфляцияның жемсауына жұтылып, дастарханымыз жүдеп барады.
2024 жылы Қазақстан Ұлттық банкінің шығыстары персоналға 54,2 млрд теңгені және жалпы шығынға 355 млрд теңгені құрады. Персоналға жұмсалатын шығыстардың 11% -ға өсуі жалақылар мен сыйлықақылардың ұлғаюына байланысты, ал шығындар өткен жылмен салыстырғанда 30% -дан астам өсті.
«Банк есебіне сүйенсек, оның басшылығы кірістерінің өсу қарқыны отандастарының кірістерінен біршама асып түседі. 2021 жылы жиынтық сыйақы 813 млн теңгені, 2022 жылы 949 млн теңгені құрады. Ал 2023 жылы олар 1,4 млрд теңгеге жуық табыс тапты. Ұлттық банкке ведомстволық бағынысты ұйымдардың басшылары да өз кірістерін миллионмен есептейді» деп жазады ulysmedia.kz
2024 жылғы негізгі шығыстар:
- Персоналға жұмсалатын шығыстар: 54,2 млрд теңге (өсім 11%).
- Жалақы: шамамен 31 млрд теңге (өсім 8,5%).
- Сыйлықақылар: 16,5 млрд теңге (өсім 20%).
- Жалпы шығын: шамамен 355 млрд теңге (2023 жылмен салыстырғанда 30% -ға өсу).
- Басшылықтың сыйақысы: шамамен 1,7 млрд теңге (өсім 22,8%).
Айтпақшы
Ұлттық банк басшылығы қазан айының соңына дейін бас офистің барлық қызметкерлері көшетін 12 қабатты жаңа ғимараттың құрылысына жұмсады. Қанша қаржы кеткенін журналистер Тимур Сүлейменовтен қазан айындағы брифингте сұрады. Бірақ реттеуші басшысы соманы құпия қалдырды.
ҰБ басшысы Т. Сүлейменовтың «85 мың тенге жалақы алатындардың бар екеніне күмәнданған пікірінен кейін «өздері қандай жалақымен отыр» деген сұрақ тұрақтап қалған көңілімізде.
Елдің орталық банкіндегі басшылардың табысының өсу қарқынына көз ілеспейтінін дәлелдейтін деректер ақпарат көздерінде өріп жүр.
Ұлттық банк басшысының және топ-менеджерлердің жалақылары мен сыйақылары Ұлттық Банктің өзінің кірістері есебінен өседі, олар жалақылар, демалыстар, сыйлықақылар мен аурухана сияқты әртүрлі төлемдерді қамтиды. Бұл төлемдердің өсуіне қарамастан, 2024 жылдың қорытындысы бойынша Ұлттық банк 2023 жылмен салыстырғанда көп шығынға ұшырады, бұл оның қаржылық нәтижелерінің нашарлауының көрсеткіші болып табылады.
Ұлттық банктің кірістері:
- Ұлттық банктің топ-менеджерлері кірістерді банк бюджетінен алады.
- Бұл төлемдер негізгі жалақы, сыйлықақы, демалыс және басқа да төлемдер сияқты әртүрлі құрамдас бөліктерден құралады.
Кірістердің өсуі:
- 2024 жылы топ-менеджерлердің сыйақысы едәуір өсіп ,\( 1,7\) млрд теңгеге жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда төрттен бірге дерлік өсімді құрады.
Ұлттық банктің шығыны:
- Сыйақылардың өсуіне қарамастан, Ұлттық банктің қаржылық нәтижелері 2024 жылы нашарлады.
- Реттеушінің шығыны\( 355\) млрд теңгені құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда\( 30\%\) көп.
- Басқа қызметкерлер: Жалақының өсуі қарапайым қызметкерлерге де қатысты, бірақ аз көлемде (11%).
- 2024 жылы Тимур Сүлейменов бастаған топ-менеджмент пен Ұлттық банктің директорлар кеңесі 1,7 млрд теңге көлемінде сыйақы алды.
Бұл 2023 жылмен салыстырғанда 22,8% артық
Ұлттық банк оныншы жыл қатарынан шығынға ұшырағанына қарамастан (2024 жылы — минус 355 млрд теңге) сыйақылар ұлғайды.
Ұлттық банкте реттеушінің басқарма және директорлар кеңесі мүшелерінің сыйақылары жалақының барлық төлемдерін, демалыс төлемдерін, пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақыларды, мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеуді, үстеме жұмысты, сыйлықақыларды және басқа да қосымша төлемдерді қамтиды.
«Ұлттық банктің 2024 жылғы шоғырландырылған есептілігінде көрсетілген шығыстардың, оның ішінде Ұлттық банктің басқармасы мен директорлар кеңесі мүшелерінің сыйақыларының ұлғаюына 2023 жылмен салыстырғанда 2023 жылы іске асырылған лауазымдық жалақыларды қайта қарау туралы шешім әсер етті, бұл 2023 жылғы шығыстарға — ішінара, 2024 жылғы шығыстарға — толық көлемде әсер етті. Сәйкесінше, ҚР заңнамасында көзделген әлеуметтік және өтемақы төлемдеріне арналған шығыстардың ұлғаюы 2024 жылғы есептілікте көрсетілген», — деп хабарлады реттеуші.
Ұлттық банктің басқарма және директорлар кеңесі мүшелерінің сыйақысы 2024 жылы 1,7 млрд теңгені құрады, бұл көрсеткіш 2023 жылы — 1,4 млрд теңге болатын. Арадағы айырмашылық қандай пайда есебінен өскені бізге жұмбақ
Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменовтың 2025 жылдың ақпанына дейін бес орынбасары болды, ол кезде төрағаның бірінші орынбасары ретінде Ерұлан Жамаубаев қосылды. Сондай-ақ Ұлттық банктің 11 еншілес ұйымы бар, оның ішінде Қазақстан монета сарайы, Ұлттық төлем корпорациясы, Қазақстан депозиттерге кепілдік беру қоры, Банкнот фабрикасы және басқалары.
Сайтта директорлар кеңесінің 19 мүшесі көрсетілген (басқармаға қосымша). Олардың қайсысы сыйақы алатыны белгісіз.
Қазандағы брифингте Ұлттық банк басшысынан журналистер жалақы туралы сұрады, бірақ ол бұл мәліметтер қызмет бабында пайдалануға арналған ақпаратқа қатысты екенін айтып, оны атаудан бас тартты. Тимур Сүлейменов сондай-ақ заң шығарушы органның шешіміне дейін салық декларациясын жарияламайтынын атап өтті.
Ұлттық банкте сендіргендей, реттеуші қызметкерлерінің жалақысы 2012 жылдан бері кешенді түрде қайта қаралмаған және нарықтан қалып қойған.
«2023 жылдың бірінші жартысында лауазымдық жалақыны қайта қарау туралы шешім Ұлттық банкте жалақы мөлшерінің 2012 жылдан бастап кешенді түрде қайта қаралмауына және нарықтық бағдардан айтарлықтай артта қалуына байланысты болды. Еңбекақы төлеу жүйесін қайта қарау кадрлардың бәсекеге қабілеттілігін және қызметкерлердің біліктілігі, жауапкершілігі мен кәсібилігі деңгейіне қойылатын заманауи талаптарға сәйкестігін қамтамасыз ету үшін қажет болды», — деп хабарлады Ұлттық банк.
Сондай-ақ Ұлттық банкте жалақыны жыл сайын индекстеу жүргізілген жоқ. Бұдан басқа, реттеуші оларда стратегиялық және функционалдық мақсаттарға қол жеткізуді бағалауға негізделген және сыйақы мен нақты нәтижелілік арасындағы нақты өзара байланысты қамтамасыз ететін KPI жүйесі енгізілгенін айтты.
Ұлттық банк шығын тиімсіздіктің көрсеткіші емес деп есептейді
Шығынның оныншы жылына қарамастан, Ұлттық банк шығынды тиімсіздік көрсеткіші емес, негізгі мандатты орындаудың объективті бағасын көрсету — сыртқы және ішкі экономикалық сын-қатерлер жағдайында баға мен қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету деп есептейді.
Бұдан басқа, реттеуші Ұлттық банк коммерциялық немесе бюджеттік ұйым болып табылмайтынын және табыс табуды мақсат етпейтінін атап өтті.
«Ұлттық банк баға мен қаржы тұрақтылығын қамтамасыз ету бойынша макроэкономикалық функцияларды атқарады, ал шығындар көбінесе ақша-кредит саясатын жүргізудің салдары болып табылады. Шығындардың негізгі себептері — бұл банк секторын жұмыс істемейтін қарыздардан тазарту және Ұлттық банк нарықтағыдан төмен шарттармен осындай бағдарламалар үшін қаржыландыруды ұсынған кезде бұрын қабылданған бағдарламаларды іске асыру. Операциялық шығыстардың едәуір бөлігін өтімділікті алу бойынша операциялар құрайды», — делінген хабарламада.
