Қазақстанның мұнайы мен газы» Telegram-арнасы «Лукойл» шетелдік активтерін сатып алуға үміткерлерді іздеп жатқанын жазды.
Әлеуетті үміткерлердің шорт-парағы мынадай:
• Gunvor («Кремльмен байланыс» себебінен АҚШ Қаржы министрлігінен мәмілеге келісім алмаған және жасалған өтінімді қайтарып алған швейцариялық мұнай трейдері);
• американдық Carlyle инвестициялық компаниясы (онда әр түрлі уақытта Буштың екі президенті де жұмыс істеді: аға және кіші);
• «ҚазМұнайГаз» («Самұрық-Қазына» басшысының мәлімдемесі бойынша тек қазақстандық активтердің болашағы туралы консультациялар жүргізеді);
• американдық Chevron;
• американдық ExxonMobil;
• БАӘ-нің Abu Dhabi National Oil Co (ADNOC) мемлекеттік компаниясы.
АҚШ Қаржы министрлігінің шешіміне сәйкес мәмілені жабудың соңғы мерзімі 2025 жылғы 13 желтоқсанға белгіленген. Сарапшылардың атап өтуінше, мұндай уақытша дәліз «екі кезеңді сценарийді» ықтимал етеді: алдымен жеткілікті ресурстары бар бір сатып алушы елеулі дисконт бойынша «Лукойл» шетелдік активтерінің барлық пакетін сатып алады, содан кейін пайданы белгілеп, оларды бөлшектеп сатады.
АҚШ «Лукойл» компаниясының активтерді сату жөніндегі кез келген мәмілесін бағалайтын болады
Bloomberg, Chevron және ExxonMobil ирактық «Батыс Курна-2» жобасындағы «Лукойл» үлесін сатып алу мүмкіндігін зерттеуде, ал ADNOC компанияның Өзбекстандағы газ активтеріне қызығушылық танытуда.
Reuters дереккөздері ExxonMobil Қазақстандағы активтерді де қарастыратынын, онда ол «Лукойлмен» бірге Теңіз жобасына қатысатынын нақтылады.
Егер мұндай жоспарлар расталса, Қазақстан үшін мүмкіндіктер терезесі айтарлықтай кеңеюі мүмкін. Атап айтқанда, әңгіме «Лукойлдың» Қарашығанақ консорциумындағы үлесі туралы болып отыр, ол Қазақстан сатып алуы мүмкін ең аз талап етілетін актив. Сарапшылар мұны делдалдар арқылы емес, тікелей және басым құқықты пайдалана отырып жасау қажеттігін баса айтады.
Сонымен қатар, РБК хабарлағандай, компания 27 шет елде ұсынылған. Он елде компания барлау және өндіру саласындағы жобаларды іске асырады.
Олардың ішінде:
• Әзірбайжан — Шах-Дениз кен орнын игеруге қатысу (19,99%).
• Ирак — соның ішінде әлемдегі ең ірі кен орындарының бірі «Батыс Курна-2» кен орнын игеру және өндіру.
• Қазақстан — Қарашығанақ (13,5%) және Теңіз (5%) жобаларына қатысу.
• Өзбекстан — Қандым-Хаузақ-Шаданы әзірлеу және Гиссар жобасы.
• Египет — Мелея (Лукойл алғашқы шетелдік өндіру жобаларының бірі, 24%), WEEM және WEEM Extension.
• Камерун — Этинде учаскесіндегі терең су жобасы (20%).
• Нигерия — OML-140 блогындағы терең су жобасы (18%).
• Гана — Тано блогындағы терең су жобасы (Deepwater Tano/Cape Three Points).
• Мексика — Аматитлан, сондай-ақ блоктар 10, 12, 28.
• БАӘ — Парсы шығанағындағы Ghasha концессиясында 5%.
• Конго Республикасы — Marine XII жобасында 25% қайраңда.
Үш елде «Лукойл» мұнай өңдеу зауыттары бар. Әңгіме Румыния (Petrotel Lukoil), Болгария («Лукойл Нефтохим Бургас») және Нидерланды (Zeeland МӨЗ-де 45%) туралы болып отыр.
Естеріңізге сала кетсек, 2025 жылдың 22 қазанында OFAC «Лукойл» ПАҚ-ын «Ресейдің энергетикалық секторына қысымды күшейту және оның соғыс жүргізу үшін табыс алу қабілетін төмендету» үшін санкциялық тізімге енгізді. OFAC «осындай сатуларды қолдау және Ресейді қаржыландыруды одан әрі жабу» үшін «Лукойлдың» өз активтерін Ресейден тысқары жерлердегі оқшауланбаған тараптарға сатуға тырысуы мүмкін екенін біліп «,» Лукойлға «лицензия берді.Сарапшылардың айтуынша, санкциялардың Қазақстандағы «Лукойл» активтеріне ықпалы біркелкі емес. Кейбір жобалар тұрақты және қорғалған болып қалады, ал басқалары нақты белгісіздік аймағына түседі.
Energy Monitor қоғамдық қорының директоры Нұрлан Жұмағұлов компанияның елдегі ірі жобалардағы үлесі санкциялық шектеулерге жатпайтынын және оны сақтап қалу үшін тұрақты экономикалық қисыны бар екенін атап өтті.
«Лукойл» жобаларына қатысты КТК, Теңіз және Қарашығанақ салдарларын күтпейді — санкциялар компанияның осы жобалардағы үлесіне қолданылмайды. Оларды «Лукойлға» сатудың мәні жоқ: бұл жобалар тұрақты долларлық кэш-флоу әкеледі» деп атап өтті ол.
Сарапшының айтуынша, бұл үлестерді сату бойынша кез келген мәміле экономикалық тұрғыдан ғана емес, заңдық тұрғыдан да мүмкін емес. Американдық шектеулер іс жүзінде мұндай жобаларға қатысуды иеліктен шығаруға кедергі келтіреді.
«Қаламқас-теңіз» және «Хазар» сияқты екі оффшорлық жобаға қатысты жағдай мүлдем басқаша. Олар әлі өнеркәсіптік кезеңге жеткен жоқ, алайда Каспийдің қазақстандық секторын болашақта игеру үшін стратегиялық болып табылады.
«Дәл осы екі жоба Қазақстанда «Лукойл» қатысуының жалғыз осал бағыты болып табылады. Олардың тағдыры қазір қатысушылар талқылап жатқан акционерлік конфигурацияға байланысты болады. Бұл жерде санкциялар факторы маңызды рөл атқарады», деп түсіндірді сарапшы.
Қазақстандық мұнай-газ сарапшысы Олжас Байділдинов бірінші кезекте акционерлері үміттене алатынын айтады. Бұл ретте шетелдік БАҚ, соның ішінде американдық БАҚ хабарлағандай, Chevron және ExxonMobil компаниялары Лукойл активтеріне әлеуетті өтінімді бағалауда. Ресейлік компаниялардың активтерін кімге сатуға болатындығы туралы шешімді АҚШ Қаржы министрлігі қабылдайтынын ескерсек, оларды американдық компаниялардың сатып алу ықтималдығы анағұрлым жоғары.
Оның пікірінше, Лукойлға өз активтерін дисконтпен сатуға тура келетіндіктен, Қазақстан өз үлесін арттыра алады.
«Американдық және еуропалық компаниялар қазір $150 млрд-тан асатын айыппұлдарды алып тастап, келісімшарттарды ұзарта алады. Теңіз бойынша акционерлер 20 жылға, 2053 жылға дейін ұзартқысы келеді. Қашаған — 2041 жыл) және, әрине, осындай көп жүру нәтижесінде олар көптеген мәселелерді шеше алар еді, бұл ретте олар дисконтпен үлестерін сатып алып, өздерінің Қазақстандағы қатысуы мен ықпалын арттыра алар еді», — дейді Байділдинов.
Байділдиновтың айтуынша, Лукойлдың Қазақстандағы банктік транзакциялармен проблемалары бар. Сәйкесінше, олар бұл жобаларға қаржы тарта алмайды. Жеңілген тарап — Қазақстан. «Өйткені біз өзіміз бұл жобаларды қайраңда жүзеге асыра алмаймыз. Бізде ол үшін технологиялар жоқ. ҚМГ-да ол үшін ақша жоқ. Бізге басқа серіктестер іздеуге тура келеді», деп санайды Олжас Бәйділдинов.
Ол ҚазМұнайГаз облигацияларды орналастыру, акциялар шығару немесе басқа да тәсілдер арқылы Теңіз және Қарашығанақ жобаларындағы Лукойл үлестерін сатып алу үшін ақша таба алады деп санайды. Бірақ мұндай мәміленің жүзеге асуы көбінесе OFAC шешіміне, АҚШ Қаржы министрлігінің шетелдік активтерді бақылау басқармасына байланысты шығар.
«Менің ойымша, доп Қазақстан жағында емес», — дейді сарапшы.
Яғни, қазір қазақстандық тараптан ештеңе тәуелді емес.
