Көпшіліктің байқағанындай, өткен аптаның ньюсмейкері біздің Премьер-министр Олжас Бектеновтың әлеуметтік төлемдерге қатысты пікірі айналысында күйіп-жанды, тіпті кейбір бағытта қызыл сызықтан асып кетті
«Жұмыс істей алатын адамдарды мемлекет асырауға міндетті емес және ешқашан асырамайды», – деді Бектенов
. Бұл пікірлер әлеуметтік желілердің дене-қызуын көтеріп жіберді.
Саясаттанушы Тоғжан Қожалиеваның сөзімен айтқанда алғанда, біздің әлеуметтік шығыстарымыз, олардың іс жүзінде бақылаусыз қалуы, төлемдер мен жеңілдіктерді тағайындаудың ретсіздігі, жоспарлаудың жүйесіздігі және жұмсаудың мөлдір еместігі, басқа шығыстарға қатысты орасан зор — бұл біздің еліміздің және экономиканың дамуына қауіп төндіретін факт. «Бүгінде Қазақстан бюджетінің 60% -ға жуығы — әлеуметтік шығыстар: Әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамтамасыз ету — шамамен 30%, білім беру — 20-21%, денсаулық сақтау — 9-10%. Бұл ретте біз осы үш бағыттың ешқайсысында да елеулі өзгерістер байқамаймыз. Ақшада бұл өте үлкен сома» дейді сарапшы.
- Экономиканы дамытуға (инфрақұрылым, өнеркәсіп, АӨК, цифрландыру) — тек 20%-ға жуық,
- қорғанысқа — 7-9%,
- борышқа қызмет көрсетуге — 6-7%.
«Бұл қарапайым шындықты білдіреді: біз бүгін адамдарға қолдау көрсету үшін көп қаржы жұмсаймыз, бірақ ертеңгі күнге табыс көздерін жасау үшін айтарлықтай аз қаржы жұмсаймыз. Бізде әрқайсымыздың әл-ауқатымыздың жүйелі өсуіне мүмкіндік жасауға қаражат жоқ. Бұл туралы сөз сөйлеу емес, айқайлау керек еді!! Үкіметте және Мәжілісте» дейді сарапшы.
Т. Қожалы бұл ретте премьер Бектеновты қолдайтынын ашық айтты.
«Біз ұзақ жылдар бойы әлеуметтік сала біздің мойнымыздағы зәкір сияқты деп айтуға батылы жетпейді. Неге? Жауаптардың бірі — өйткені мұндай мәлімдемелерге тірек болатын саяси күш жоқ» дейді ол..
Қазақстанда біздің елімізді мемлекеттік бюджетті жоспарлауда сол жақ тұтынушылық
Әлеуметтік шығыстар — бұл маңызды. Бірақ экономикалық дамусыз бізде таяу болашақта еш жерде өсім болмайды.
Экономикадағы әділдік туралы аздап ликбез.
* жеке секторды және кәсіпкерлікті дамыту,
* инвестициялар үшін ынталандыру,
* өңірлердегі жаңа жұмыс орындары,
* инфрақұрылым, технологиялар, экспорттық салалар,
қосымша құн жасаушыларды қолдау.
«Бізде 90-шы жылдардың басынан бері осы оңшылдардың пайда болуынан қорқады. Қызық, неге? Себебі, әлеуметтік сала арқылы жемқорлық схемаларын тыныш жүзеге асыруға бола ма? Менің пікірімше, қатаң оңшыл идеялардың іске қосылмауының негізгі себебі сол жақта ұрлау оңай және бәсекелестікті азайту. Халықты басқару оңай.
Жалпы, біздің жоғарыдан мынаны түсінетін кез келді» дейді сарапшы:
* Экономикалық қағидаттар гүлденуге жол ашады.
* Өйткені олар мынадай идеяларға сүйенеді:
* қайта бөлудің орнына өсу,
* жәрдемақы орнына жұмыс орны,
* тәуелділіктің орнына жұмыс орны
* кәсіпкерлік күту орнына жұмыс орны
* бюджеттi үнемi төлеудiң орнына инвестициялау.
Ең көп жұмыс орны — ең аз әлеуметтік төлемдер тағы да әлеуметтік шығыстар «Ең күшті әлеуметтік саясат — еркін, табысты, дамушы экономика» дейді Тоғжан Қожалиева
