Қоғам мемлекет басшысынан мұндай қатал пәрменді ұзақ күтті. Енді мемлекеттік деңгейде қабылданған барлық шешімдер ШОБ пен халықтың өмірін жақсартуга бағытталуы тиіс. Мемлекет басшысынің бұл тұста ШОБ деп бөле-жара айтуының астары терең! ШОБ-тың артында олигархтар емес, бизнесін тиыннан бастаған кәсіпкерлер армиясы тұр!
Нақты шаралар тізімі апта соңына дейін дайын болуы тиіс
Қазақстан Президентінің көмекшісі — баспасөз хатшысы Руслан Желдібай Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев премьер-министр Олжас Бектеновке жұмыс аптасының соңына дейін «үкімет әзірлеген экономикалық реформалар бағдарламасын азаматтардың мүддесі үшін іске асыру барысын реттеуге қатысты» нақты шаралар жоспарын ұсынуды тапсырғанын хабарлады.
Жарияланымда үкіметке шағын және орта бизнесті қолдауға, инвестициялық ахуалды жақсартуға, сондай-ақ елдегі экономикалық жағдайды сауықтыруға бағытталған түзетулер мен шешімдер қабылдау керектігі нақтыланған.
«Мемлекет басшысы үкіметтің экономикалық саясатының негізгі параметрлері Қазақстанның стратегиялық мүдделеріне сәйкес келеді, жаһандық конъюнктура мен қазіргі заманғы нарықтық үрдістерді ескереді деп есептейді», — деп жазды Руслан Желдібай.
Бізге қандай реформа керек
Halyk Finance сарапшылары Қазақстан экономикасын ынталандырған сауданың күрт өсуін тұрақты әрі сапалы деп есептеу қиын деп есептейді. Мәселе мынада, оны көбінесе импорттың, инвестициялардың және халықтың нақты табысының бір мезгілде төмендеуімен бірге 13,3% -ға өскен мемлекеттік шығыстар қамтамасыз етті. Дегенмен, қазақстандық сарапшылардың өз болжамы айтарлықтай оң.
«Біздің 2025 жылғы экономикалық өсім болжамымыз ХВҚ және ДБ-мен салыстырғанда неғұрлым оптимистік және 5,3% -ды құрайды. Біздің бағалауымызша, мұнай өндірісі 2024 жылы 87 млн тоннадан 2025 жылы 96-99 млн тоннаға дейін едәуір артады», — деп жазады Halyk Finance сарапшысы Салтанат Игенбекова.
Инфляцияға келетін болсақ, шетелдік те, қазақстандық сарапшылар да оның таяу болашақта бес пайыздық мақсатты көрсеткішке дейін төмендеуін күтпейді. ХВҚ Қазақстандағы инфляция тек 2028 жылға қарай 5% -ға дейін төмендейді деп есептейді. Дүниежүзілік банк 2025 жылы бағаның 7,5-8% -ға және 2026 жылы 6% -ға өсуін болжап отыр. Әзірге бес пайыздық мақсатқа қол жеткізіледі деген күмән бар. Теңгенің тұрақсыз бағамы мен басқа да факторлар кедергі келтіреді. Инфляцияны бағалауда Halyk Finance сарапшылары одан да пессимистік.
«Бюджет тәртібінің әлсіздігі, Ұлттық қордан түсетін трансферттердің жоғары деңгейі, теңге бағамының құбылмалылығы, сондай-ақ сыртқы тәуекелдер сияқты ішкі тәуекелдер бағалардың тұрақтылығына қысым көрсетуі мүмкін. Біз инфляция болжамын ЖЖМ бағасын ырықтандыру, коммуналдық тарифтердің одан әрі өсуі, мұнай бағасының және тиісінше валюта бағамының белгісіздігі туралы жақында қабылданған шешімге байланысты 9% -ға дейін көтерілу жағына қарай қайта қарадық». Салтанат Игенбекова.
Қазақстан экономикасында оның өсуіне кедергі келтіретін басқа да проблемалар бар. Мысалы, банктер жеке тұлғаларға көптеген қарыздар бере отырып, бизнесті жеткілікті түрде белсенді кредиттемейді. Ал билік әлеуметтік тұрақтылықты сақтауға тырысып отырған протекционизм тиімсіз. Сарапшылардың пікірінше, мұндай шаралардың орнына ең кедей қазақстандықтарға арнайы атаулы көмек жасап, әлеуметтік сақтандыру секторын дамытқан дұрыс.
Сонымен қатар, Қазақстан экономикасына шұғыл реформалар қажет. Ырықтандыру туралы барлық мәлімдемелерге қарамастан, соңғы кездері мемлекеттің экономикаға араласуы артып келеді. Өзгерістерге деген қажеттілік пісіп-жетілді — мұнай бағасы төмендеп жатыр, және Қазақстанның негізгі сауда серіктестерінің де болашағы айтарлықтай емес. Сондықтан мемлекеттің экономикаға қатысуын төмендету, ал монетарлық, фискалдық және әлеуметтік саясатты жетілдіру керек.
«Мемлекеттің рөлін қысқарту, іскерлік ортаны жақсарту және ішкі бәсекелестікті арттыру жөніндегі шараларды президенттің экономиканы ырықтандыру жөніндегі шаралар туралы жарлығында айтылған мемлекеттік органдар баяу және жеткілікті түрде жарияламайды», — деп түйіндеді Салтанат Игенбекова.
