Қазақстанда Атом электр станциясын нақты кім салатыны биыл жазда анықталатыны, Үкімет түпкілікті шешімді 2025 жылдың 1 шілдесіне дейін қабылдайтыны айтылған.
Ұлттық экономика вице-министрі Арман Қасенов Үкімет сағатынан кейінгі брифингте АЭС салу шетел банктерінен қарыз алуы мүмкін екенін айтты.
Министрлік өкілінің айтуынша, АЭС жобасы кез-келген коммерциялық жобадан еш айырмашылығы жоқ. «Егер қандай да бір шет елдің құрылығысы пайдаланылса, сол елдің банктерінен қаражат тартылуы мүмкін. Мәселен, жабдық Қытайдан әкелінсе, қытайлық Эксим банк бар, ал Германиядан алсақ, мұндай жобаларды Hermes қаржыландырады, АҚШ-тан жеткізілсе, америкалық Эксим банк бар. Жобаға қаржылық даму институттары қатыса алады. Энергетикалық жобалар осындай қаржы институттары үшін тартымды сала болып есептеледі. Өйткені бұл салада тәуекел аз», – деді министрлік өкілі.
Ал «Бәйтерек» ұлттық холдингінің төрағасы Рустам Қарағойшин АЭС құрылысына зейнетақы қорының қаражатын жұмсалмайтынын айтты.
Айта кетсек, Қазақстанда бір емес бірнеше АЭС салынады. Үкімет бірінші атом электр станциясының орнын бекітті. Алғашқы АЭС Алматы облысының Жамбыл ауданында салынады.
Ал екінші атом электр станциясы Абай облысының Курчатов қаласында салынуы мүмкін. Бұл жерде Семей полигоны кезінде жұмыс істеген ядролық ғылыми орталық әлі де жұмыс істейді. Сонымен бірге АЭС-ке қажетті инфрақұрылым да бар. Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев екінші АЭС салуға ыңғайлы орын ретінде Курчатов қаласын қарастырып жатқанын растаған.
Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев таңдалған төрт вендорлар арасынан консорциумға кіретін компаниялар салатынын айтқан болатын
«Біз прагматикалық жағынан келеміз. Консорциумға қатысушылардың қайсысының ұтымды талап ұсынатынына қараймыз. Екінші стансаны да білікті вендорлардың бірі салатыны анық. Өйткені оларға терең талдау жасалды. Біз солардан болашақ құрылыстың мердігерін көріп отырмыз. АЭС қуаты орналасқан өңірге байланысты анықталады», – деді министр.
Бұған қоса, министр 2050 жылға дейін атом саласын дамыту стратегиясын дайындау жоспарда барын мәлімдеді. Сәтқалиевтің айтуынша, құжат атом саласының басқа да бағыттарын, ядролық кластерді дамытуға көмектеседі.
Энергетик Әсет Наурызбаевтың болжамынша, халықаралық консорциумға Қытай мен Ресей кіруі ықтимал деген ойға басымдық береді. Оның айтуынша, Батыс компаниялары Қазақстанға басын сұқпайды да. Екі АЭС-ті де Ресей мен Қытай бірігіп салады. «Халықаралық консорциум дегеніміз — осы. Ресейліктер реакторларды жасағанмен, қалған техникалық бөлігі олардың қолынан келмейді. Ол жағын француздар қолға алып келген еді. Енді Қазақстанда француздардың орнын қытайлар басады», – дейді энергетик.
Әсет Наурызбаевтың пікірінше, АЭС электр энергиясы тұрғындар үшін тым қымбатқа түседі.
«Жалпы, АЭС – өткен ғасырдың технологиясы. Тым қымбат әрі өте қауіпті. АЭС төңірегінде жүргендер ұтқанмен, қарапайым халық ұтылады. Апат болса, табиғаттың қазақтарға тартқан ғажайып сыйы Балқаштан айырылып қаламыз», – дейді энергетик.
