Әзірге қаржыны қандай мақсатқа тартатыны белгісіз.«Отбасы банктің» негізгі акционері – «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі. Осы айдың басында компания кәсіпкерлік, тұрғын үй құрылысын дамыту және ірі жобаларды жүзеге асыру үшін 8 трлн теңге бөлді. 2027 жылға дейін қаражатты 10 трлн теңгеге көбейту жоспарланған. Ол үшін холдингтің капитал көлемін 1 трлн теңгеге дейін ұлғайту керек.
Биыл мемлекет 500 млрд теңгеге 19 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріледі деп жоспарланған.
Оның 300 млрд теңгесіне 21 мың жалға берілетін пәтерлерді сатып алуға жұмсалмақ. Ал инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымға 120 млрд теңге көзделген. Қалған 80 млрд теңге қаражат «Отбасы Банктің» «2-10-20» және «5-10-20» ипотекалық бағдарламаларына жұмсалады. Демек нарықта тағы мемлекеттің қолдауымен ұсыныс қосымша ұсыныс пайда болады. Ал нарық заңы бойынша ұсыныс бағаға әсер етеді. Бұған дейін біз Қазақстан үкіметі тұрғын үй бағдарламаларын қолдауға 500 миллиард теңге бөлетінін хабарлаған болатынбыз. Бұл қаражат «Бәйтерек» холдингі арқылы түседі.
Ақшаны былай бөлу жоспарлануда:
- 300 миллиард теңге жалға беру үшін 21 мың пәтер сатып алуға жұмсалады;
- 120,6 миллиард теңге жаңа тұрғын аудандарға коммуникация жүргізуге бағытталады;
- 80 миллиард теңге «Отбасы банкі» ұсынған «2-10-20» және «5-10-20» ипотекалық бағдарламаларын қаржыландыруға бөлінеді.
- Жалпы, үкімет биыл 19 миллион шаршы метрден кем емес тұрғын үй салуды жоспарлап отыр.
Қазір 20 млн қазақстандықтың 7 млн-да жылжымайтын мүлік бар. Тұрғын үй нарығы қазір, әсіресе Алматы мен Астана сияқты еліміздің ірі қалаларында ұсынысқа толы.
Сарапшы Расул Рысмамбетов мемлекет тұрғын үй саясатына өзгерістер енгізетін кез келгенін айтады. Мысалы, Крыша сайтында 2-3 жылдан бері өтпей тұрған пәтерлер жетеді. Сарапшы тұрғын үй нарығындағы тоқыраудың себептерін түсіндіріп берді.
• халықтың нақты табысының баяу өсуі;
• ипотекалық кредит беру арналарының тарылуы;
• жылжымайтын мүліктің көтеріңкі бағасы;
• мемлекеттің инфрақұрылымдық жобаларға баса назар аударуы.
Рысмамбетовтың пікірінше, осы себептердің барлығы тұрғын үй құнының әділ мәнге дейін төмендеуіне және инвестициялық құрал ретінде жылжымайтын мүліктің тартымдылығының төмендеуіне алып келуі мүмкін. Қазақстандықтар құнды қағаздарға көбірек ақша сала бастауы мүмкін.
Сондай-ақ, сарапшы жылжымайтын мүлік нарығы қайтадан көтерілуі мүмкін жағдайларды атады:
1. Теңгенің күрт әлсіреуі.
2. Инвесторларды инвестиция үшін «тыныш айлақ» іздеуге мәжбүр ететін жаһандық экономикалық тұрақсыздық.
3. Құрылыс компанияларының құрылысты субсидиялау жөніндегі жаңа ірі мемлекеттік бағдарламаларды лоббилендіруі.
2025 жыл жылжымайтын мүлік нарығы үшін оңай болмайды, бірақ бағаның ықтимал төмендеуі тұрғын үйдің әділ құнын күтетін сатып алушылар үшін қолайлы сәт болуы мүмкін.
Бірақ сарапшының айтуынша, үкіметтің нарықтан кетуі бағаға бірден әсер ете алмайды. Кезең-кезеңімен кетіп, жайлы аймаққа бой үйретіп алған нарықтың нарық заңына бейімделуіне мүмкіндік беру керек. Сол кезде ғана бағаға тек сұраныс пен ұсыныс қана әсер ететін болады.
