Осыған дейін Қазақстан Ұлттық банкі (ҰБ) банктер міндеттемелері бойынша ең төменгі резервтік талаптарды (ЕТРТ) арттыру мүмкіндігін қарастыруға кіріскенін хабарлағанбыз. Бұл туралы құқықтық-нормативтік актінің (ҚНА) жобасында көрсетілген. Құжатта, репо операцияларының да есепке алынатыны айтылған.
ЕТРТ-ны көтеру туралы ұсыныс бірінші рет 2025 жылдың басында көтерілді. Осы жылы 13 наурызда өткен ҰБ сараптама-талдау клубының отырысында айтылды. Банк сарапшыларының атап өтуінше, ЕТРТ көтеру өтімділікке тұрақты сұраныс болуына ықпал етіп, экономикаға дезинфляциялық әсер етуі мүмкін. 2025 жылы 11 сәуірде Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменов бұл мәселе бойынша соңғы шешім осы жылдың бірінші жартысының соңына дейін қабылданады деген еді.
ҚР Ұлттық Банкінің Басқармасы 2025 жылғы 25 шілдеде «ҚРҰБ басқармасының кейбір қаулыларына ең төменгі резервтік талаптар (ЕТР) мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» қаулыны бекітті.
ҰБ пікірінше, қабылданған шаралар нарықтағы артық өтімділікті төмендетуге және Ұлттық банктің ақша-кредит саясаты шеңберінде инфляцияға қарсы шараларды күшейтуге мүмкіндік береді
Ұлттық банкте түсіндіргендей, ЕтРТ тетігіне өзгерістер инфляцияға қарсы бағытты күшейту және ҚРҰБ ақша-кредит саясатының құралдарын жетілдіру шеңберінде енгізіледі.«Ұсынылып отырған түзетулер ЕАЭО, Орталық Азия және Кавказ орталық банктерінің ЕТЖ қолдануының халықаралық гш талдау және зерттеу нәтижелері негізінде әзірленді. Осылайша, осы елдерде ұлттық валютадағы міндеттемелер бойынша АЕК нормативтерінің орташа деңгейі (Қазақстанды есептемегенде) 4-4,5% -ды, шетел валютасындағы міндеттемелер бойынша шамамен 15% -ды құрайды. Қазақстанда АЕК нормативтерінің деңгейі өңірдегі ең төменгі деңгейде қалды және теңгелік міндеттемелер бойынша 1,3% -ды және шетел валютасындағы міндеттемелер бойынша 2,5% -ды тиімді құрады «, — деп түсіндірді Ұлттық банкте.
Құжатта нормативтер мынадай мәндерде белгіленетін болады:
• теңгелік міндеттемелер бойынша — 3,5 және 5%;
• валюталық — 10 және 15%.
Банк секторын енгізілетін өзгерістерге бейімдеу мақсатында ЕТР нормативтері жыл бойы кезең-кезеңімен нысаналы деңгейге дейін көтерілетін болады.
«Қабылданған шаралар ақша агрегаттарының артық өсуін төмендетуге, ақша-кредит саясатының трансмиссиясын жақсартуға мүмкіндік береді, бұл инфляциямен күрестің тиімділігін арттырады. Ұлттық банктің басты мақсаты — инфляцияны 5% -ға дейін төмендету. Бұл үшін барлық қол жетімді құралдар пайдаланылатын болады. Тұрақты және төмен инфляция — бұл теңгенің сатып алу қабілетін, азаматтардың еңбек табыстарын сақтаудың және теңгерімді және тұрақты экономикалық өсім үшін қолайлы ортаны қамтамасыз етудің кепілі «, — деп есептейді Ұлттық банкте.
