Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының орынбасары Дәурен Сәлімбаев қаржылық реттеуші төлем қабілеті жоқ банктерді реттеудің жаңа тетігін неге енгізетінін түсіндірді.
Бұл айтылған жайттың бәрі Мемлекет басшысының тапсырмасымен әзірленген Банктер туралы жаңа заң жобасында қамтылған
Сәлімбаевтың айтуынша, бұл ретте базалық идея өзгеріссіз қалады: Бүкіл банк индустриясы өзі тудыратын тәуекелдерді салық төлеушілерге аудармай қаржыландырады. Модель G20 елдерінің озық халықаралық тәжірибесіне негізделген. Банктер туралы заң жобасы халықаралық стандарттармен келісілген және өткен дағдарыстардың сабақтарын көрсететін төлем қабілетсіздігін реттеудің мүлде басқа моделіне көшуді ұсынады. Тетік үш дағдарысқа қарсы режимді қамтиды: күшейтілген қадағалау, қаржылық тұрақтылықты қалпына келтіру және төлем қабілеті жоқ банкті реттеу. «Режимдер арасындағы өту алдын ала белгіленген триггерлер бойынша жүзеге асырылады, бұл уақтылы ден қоюды және іс-қимылдардың болжамдылығын қамтамасыз етеді», деп атап өтті Дәурен Сәлімбаев.
Агенттік төрағасының орынбасары банктердің жағдайының нашарлауын болдырмау үшін қалпына келтіру жоспарлары мен реттеу жоспарларын міндетті түрде дайындау енгізілетінін түсіндірді. Қалпына келтіру жоспарлары банкті тұрақтандыру және төлем қабілетсіздігінің басталуын болдырмау жөніндегі нақты шараларды белгілейді және жыл сайын жаңартылуға жатады. Жүйелік маңызы бар банктер үшін қажет болған жағдайда жекелеген міндеттемелерді капиталға айналдыру және сыртқы қолдауға қажеттілікті азайту үшін шығындарды сіңірудің жеткілікті қабілетін (TLAC) қолдау талабы қосымша енгізіледі. «Мемлекеттің қатысуы тек соңғы шара ретінде ғана сақталады. Ол тек жүйелік маңызы бар банктерге қатысты және акционерлік капиталды толық пайдаланғаннан және міндеттемелерді айырбастау тетіктерін қолданғаннан кейін ғана рұқсат етіледі», дейді сарапшы.
Енді не болады
Агенттіктің жоспарына сәйкес, мемлекеттік қатысу мерзімдері мен шарттары бойынша қатаң шектеледі. Ол өтеулі сипатта, меншік иелері мен басшылықтың ауысуымен, дивидендтер мен бонустарға тыйым салумен, тәуекелді операцияларды шектеумен және сауықтыру жоспарын міндетті түрде іске асырумен қатар жүреді. «Тұрақтылық қалпына келтірілгеннен кейін банк жаңа инвесторға сатылады, ал мемлекет салған қаражат бюджетке қайтарылады. Егер сатудан түскен түсім шығыстарды өтемесе, қалған сома салық төлеушілердің қаражаты емес, банк секторы есебінен өтеледі», деп мәлімдеді ҚНДРА.
