Нәтижесінде анонимдер бақылауда болады, шектен шығып кеткен платформалар блокталады.
.Мұндай өзгерістер бір емес, бірнеше заңға өзгерістер енгізгелі арқылы жүзеге асырылуы мүмкін: Бірден бірнеше ірі нормативтік актілерді өзгертеді:
- Азаматтық кодекс,
- Азаматтық іс жүргізу кодексі,
- Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекс (ӘҚБтК),
- сондай-ақ «Онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы» және «Масс-медиа туралы» салалық заңдар.
- «Кейбір заңнамалық актілерге онлайн-платформалар және масс-медиа мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» деп аталатын құжат биылғы жылдың 29 желтоқсанына дейін «Ашық НҚА» порталында талқыланады.
Бұл бастама көбінесе президенттің тапсырмаларымен байланысты:
2025 жылғы қаңтарда Қасым-Жомарт Тоқаев «деструктивті контентті» таратқаны үшін платформалар үшін жауапкершілікті енгізуді талап етті, ал наурызда Ұлттық құрылтай отырысында «азаматтардың ар-намысы мен қадір-қасиетін қорлауға, қорлауға байланысты әлеуметтік желілердегі қолайсыз әрекеттердің» жолын кесуге шақырды.
Негізгі жаңалықтардың бірі — ірі онлайн-платформаларға Қазақстанда ресми өкілдік ашу талабы. Мемлекет Meta сияқты компаниялардың елде болуын қалайтынын ашық айтып отыр.
Платформа иелері тек өкіл тағайындап қана қоймай, компанияның ҚР-дағы өкілдігін де тіркеуі тиіс. Бұл филиал мемлекетпен қарым-қатынаста тұғырнаманың мүддесін білдіретін болады. Түзетулер сондай-ақ Мәдениет және ақпарат министрлігіне онлайн-платформаларды мониторингілеу және оларға қолжетімділікті шектеу қағидаларын бекіту өкілеттігін береді.
Бұл жолғы түзетулерде әлеуметтік желілер бір тәулік ішінде заңсыз деп танылған кез келген ақпаратты жоюға міндеттенеді. Түзетулерде алғаш рет 16 жасқа дейінгі балаларды әлеуметтік желілерде, бірақ WhatsApp, Telegram сияқты мессенджерлерде тіркеуге тыйым салынады.
Түзетулер топтамасында инфоцығандармен күрес те бар
Егер адам курстар өткізетін, кеңес беретін немесе желіде бірдеңе үйрететін болса, оған диплом немесе бейінді білім туралы сертификат арқылы өз біліктілігін растау қажет болады.
Онлайн-коучтер мен «табысты» жаттықтырушылар санының өсуіне байланысты билік бұл саланы реттеуге тырысады, сондықтан пайдаланушылар инфоцыгандардың қолына түспеуі үшін.
Қазан айында мәжіліс депутаты Айдос Сарым басқа да парламентарийлермен бірге Мәдениет және ақпарат министрлігіне хабарласып, әлеуметтік желілердегі шарлатандар санының өсуі туралы айтып, жағдайды «рухани пандемия» деп атады.
Инфосыгандар адам денсаулығын жарнамалауға көшті
Қазір халықтың тек қаржылық емес, барлық сегментте сауатты болғаны маңызды
Психолог Мадина Кадышованың айтуынша, ел ішінде тереңдеп кеткен рухани пандемия тек заңға өзгерістермен шектелмейді.
«Қазір халықтың тек қаржылық емес, барлық сегментте сауатты болғаны маңызды. Әлеуеметтік желілер шыққан жері белгісіз, сертификатталмаған өнімдерді жарнамалайтын инфоцыгандардан толып белі қайысып тұр. Мысалы, coral-club немесе фаберлик өнімдері ақылы курстар арқылы жарнамалатынын көріп тұрмыз. Соларды жарнамалап жүрген блогердердің медициналық біліктілігі туралы әңгіме бөлек. Тіпті онкологиялық дертке шалдыққан бір замандасымыз адам денсаулығын саудалайтын блогердің бірінен дертіне дауа деп бірнеше жүз мыңға дәрі сатып алғанын, ол дәріні ішкеннен кейін көңіл күйінің көтеріліп кететінін байқап, тексеруге ұсынғанда оның кәдімгі есірткі екенін анықтаған. «Адамның денсаулығын медицинаға тапсыру керек. Оны коучтың саудасына тапсырып қоюды заң арқылы шектеуіміз керек. Бір ғана дәріні айналымға шығару үшін ондаған жылдар кер. Ал елге жетіп жатқан өнімдерді Мен ондай өнімдерді арнайы орындарда, бақылауда сатылғанын қалаймын. Біз бұл мәселені бақылаудан шығарып алдык. Тек заң ғана оларға шектеу қоя алады» дейді Мадина Кадышева.
