Американдық Cove Capital компаниясы «Самұрық-Қазына» құрылымына кіретін қазақстандық «Тау-Кен Самұрық» компаниясымен бірлесіп, вольфрам өндіру жөніндегі бірлескен кәсіпорынды құруға дайындықты жалғастыруда. Өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Иран Шархан жобаны Солтүстік Қатпар және Жоғарғы Қайрақты кен орындарында іске асыру жоспарланғанын хабарлады.
Оның айтуынша, тараптар халықаралық стандарттар бойынша қолда бар қорларды растауды қоса алғанда, барлық процестерді келісу бойынша жұмыстар жүргізуі тиіс.
Вице-министр бірлескен кәсіпорынды құрудың және кен орындарын игеру бойынша жұмысты бастаудың ықтимал мерзімдерін атаған жоқ.
Бұл ретте, Шархан атап өткендей, Өнеркәсіп министрлігі онда өндірілген металл кен орындарынан өңделмеген күйінде шетелге шығарылмауын, кем дегенде Қазақстанда тиісті өңдеуден өтуін талап етеді. Атап айтқанда, жобаларда ұнтақтар мен тозуға төзімді бөлшектерді қоса алғанда, мамандандырылған вольфрам бұйымдарын шығару кезінде пайдаланылатын өнім — аммоний паравольфраматын өндіру үшін вольфрам шикізатын бастапқы өңдеу ең аз дегенде болуы тиіс.
Қазақстан билігі мұндай талаптарды қазір компанияларды өндірілген кен мен концентраттарды өңдеудің кейбір деңгейін сол жерде игеруге ынталандыра отырып, өндіру жобаларына қойып отыр. Бұл республикаға өңделген өнімге неғұрлым жоғары бағалар есебінен экспорт көлемін ұлғайтуға, сондай-ақ ел ішінде қосымша жұмыс орындары мен салықтары бар қайта өңдеу қуаттарын құруға мүмкіндік береді.
Қарашаның басында президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың АҚШ-қа сапарының қорытындысы бойынша Reuters Cove Capital 70%, ал «Тау-Кен Самұрық» 30% алатын БК құру туралы тараптар қол жеткізген уағдаластықтар туралы хабарлады. Жобаға салынған инвестицияның жалпы көлемі $1,1 млрд-қа бағаланды, оның $900 АҚШ Экспорт-импорт банкіне беруге дайын екенін білдірді.
- Вольфрам АҚШ үшін аса маңызды минералдар тізбесіне кіреді.
- АҚШ 2015 жылдан бері вольфрам өндірмейді, ал әлемдегі ең ірі өндіруші Қытай болып табылады.
- Осыған байланысты қазақстандық жоба америкалық өнеркәсіп пен мемлекеттік қажеттіліктер үшін металл жеткізуді нығайтуға бағытталған. Қазақстанда кеніштердің құрылысын екі жыл ішінде, ал өнеркәсіптік өндірісті және концентратты қайта өңдеуді шамамен 3,5 жылдан кейін бастау жоспарланып отыр.
2024 жылғы шілдеде «Тау-Кен Самұрық» басқармасының төрағасы Бақыт Чирчикбаев компанияның Ресей, Қытай, АҚШ және Еуропаның әлеуетті серіктестерімен Солтүстік Қатпар және Жоғарғы Қайрақты жобаларын әзірлеуге қатысу мүмкіндігі бойынша келіссөздер жүргізіп жатқанын хабарлады.
Әзірленген техникалық-экономикалық негіздемеге сәйкес, Солтүстік Қатпар жобасының құны $552,4 млн, Жоғарғы Қайрақты — $606 млн құрайды. Солтүстік Қатпар және Жоғарғы Қайрақты кен орындары әлемдегі ең ірі кен орындарының бірі болып табылады, JORC бойынша вольфрамның жалпы қоры 410 мың тоннаны құрайды.
Бұған дейін өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Олжас Сапарбеков биылғы жылы Қазақстанда мырышқа сұраныс өткен жылмен салыстырғанда төрт есеге — 3 мың тоннаға дейін өскенін хабарлаған болатын. Металды қазақстандық өндірушілер сатып ала бастады, оларға металды қайта өңдеу шартымен оны сатып алуға жеңілдіктер беріледі — ол шағын қайта өңдеу кезінде 1% -дан толық қайта өңдеу кезінде 5% -ға дейін құрайды.
Қараша айының соңында Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі 2026-2027 жылдары «Солтүстік Қатпар» компаниясын («Тау-Кен Самұрық» еншілесі және «Самұрық-Қазына» немересі) жекешелендіру жоспары туралы хабарлады. Бұл компания Жоғарғы Қайрақты вольфрам-молибден кен орнын (жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт 2047 жылғы 31 желтоқсанға дейін қолданылады) және Қарағанды облысындағы Солтүстік Қатпар вольфрам кен орнын (келісімшарт 2027 жылғы 2 қарашаға дейін қолданылады) игеруге дайындаумен айналысады. 2024 жылы бұл компанияның ешқандай түсімі болмады және 91,9 млн теңге, 2023 жылы 83,7 млн теңге шығын алды
