Ол мұны энергетика министрлігінің алқа мәжілісінде хабарлады. Электр энергиясын өндіру 4,5% -ға — 117,9 млрд кВт/сағ дейін өсті.
«Өткен жылы ең көп тұтыну көлемі 8 желтоқсанда тіркеліп, 17,2 ГВт құрады — бұл ең жоғары көрсеткіштен 3,5% -ға немесе 577 МВт -ға жоғары. Бұл ретте генерация 16,59 ГВт құрады, бұл көрсеткіштен 1486 МВт-қа немесе іс жүзінде 10% -ға жоғары. Электр қуатының тапшылығы Ресей Федерациясынан келетін импорт есебінен жабылды», — деп хабарлады Айтжанов.
KEGOC басшысының мәліметінше, 2025-2031 жылдарға арналған болжамды теңгерім электр қуатының айтарлықтай тапшылығымен 2031 жылға қарай 4,8 ГВт дейін қалыптасты. Алайда 2024 жылы Энергетика министрлігі электр энергетикасы саласын дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекітті. Оны іске асыру кезінде 2035 жылы Қазақстан 9,1 ГВт көлемінде электр қуатының профицитіне қол жеткізеді.
Айтжанов алдағы күзгі-қысқы кезеңде Қазақстанның Бірыңғай электр энергетикалық жүйесінің болжамды теңгерімдік қуаты электр энергиясын өндіру бойынша да, қуаттылығы бойынша да тапшылықта болатынын қосты.
«Болжанып отырған 17,6 ГВт ең жоғары электр жүктемесі мен 16,8 ГВт генерациясы кезінде 0,8 ГВт тапшылығы электр энергиясының, оның ішінде Ресей Федерациясының импорты есебінен жабылады», — деп атап өтті Айтжанов.
Энергетика министрі бұйрығының жобасында Владимир Ким, Тимур Құлыбаев, Александр Клебанов және Александр Машкевич ортақ иелері болып табылатын кәсіпорындар кіретін бірқатар өндіруші компаниялар үшін электр энергиясына шекті тарифтерді арттыру ұсынылады.
«Электр энергиясын өндіруге шекті тарифті түзетуге өтінімдер берілді. Түзету энергия өндіруші ұйымдарға тәуелді емес электр энергиясын өндіруге, атап айтқанда отынға (оның ішінде газ бен оны тасымалдауға, 2024 жылғы 1 шілдеден бастап бағаның өсуіне), жалақы мен жөндеу жұмыстарына жұмсалатын базалық шығындардың ұлғаюымен байланысты», — делінген электр энергиясына шекті тарифтерді арттыру қажеттілігінің негіздемесінде.
Бұдан басқа, Энергетика министрлігіне республиканың үш жаңа энергия өндіруші ұйымынан электр энергиясына шекті тарифтерді бекітуге өтінімдер келіп түсті. Осыған байланысты энергия өндіруші ұйымдардың қазіргі тобы үш жаңа ЭБҰ-мен толықтырылады, олар бойынша бұйрық жобасында шекті тарифтер де белгіленеді.
Жаңа бұйрық 2025 жылғы 1 ақпаннан бастап қолданыста
Энергетика министрлігінде нақтылағандай, тарифтердің көтерілуі нәтижесінде Қазақстанда бірыңғай сатып алушы «Жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі есеп айырысу-қаржы орталығы» (ЖЭК бойынша АӨО, Энергетика министрлігінің құрылымына кіреді, бұрын KEGOC-қа кіреді) сатып алатын электр энергиясының құны шамаменВтс. Электр энергиясының бөлшек сауда бағасы энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың үстемеақысына және оны тасымалдау құнына байланысты болады. Түзетулерді жария талқылау 22 қаңтарға дейін жалғасты.
Атап айтқанда:
1-топ үшін («Б.Нұржанов атындағы Екібастұз ГРЭС-1» ЖШС, «Самұрық-Энерго» еншілес компаниясы) тариф 1 ақпаннан бастап кВтс үшін 9,50 теңгеге дейін көтеріледі (ол 2024 жылы кВтс үшін 8,27 теңгені құрады және қолданыстағы бұйрық бойынша бұл тариф ол 2023 жылы 7,32 теңгеден көтерілгеннен кейінгі бүкіл 2025 жыл).
2-ші топ үшін («Еуроазиялық энергетикалық корпорация» АҚ Eurasian Resources Group құрамына кіреді, оның тең иеленушілері ҚР Қаржы министрлігі — 40%, Александр Машкевич және Ибрагимовтар отбасы — 20,7% -дан, Патох Шодиев — 18,6%) шекті тариф 8,48 дейін көтеріледі теңге 7,98 теңгеден бастап кВтс үшін қазір (бұл тариф 2025 жылға 2024 жылғы деңгейден көтерілмей қалуы тиіс еді)
3-топ үшін («Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» АҚ, «Самұрық-Энерго» еншілес компаниясы) тариф 13,17 теңгеден кВтс үшін 15,67 теңгеге дейін көтеріледі.
4-ші топ үшін (Владимир Кимнің «Қазақмыс» корпорациясына кіретін «Топар бас тарату энергостанциясы» ЖШС, Forbes нұсқасы бойынша $3,6 млрд-қа бай қазақстандықтар тізімінде төртінші орынды иеленіп, қазіргі уақытта 15,32 теңгеден кВт-қа 20,84 теңгеге дейін.
5-топ үшін («Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС» АҚ) тариф кВтс үшін 17,73 теңгеден 22,58 теңгеге дейін көтеріледі, 6-топ үшін («Қарағанды Энергоорталық» ЖШС) — қазіргі кезде 14,09 теңгеден кВтс үшін 17,64 теңгеге дейін, 7-топ үшін («Өскемен ЖЭО» ЖШС) — кВтс үшін 17,82 теңгеге дейін 14,27 теңгеден, 8-ші топ үшін («Севказэнерго» АҚ кіреді) — кВтс үшін 18,61 теңгеден 23,17 теңгеге дейін, 9-топ үшін («Астана-Энергия» АҚ — кВтс үшін 9,28 теңгеден 11,71 теңгеге дейін, 10-топ үшін («Павлодарэнерго» АҚ (ТЭЦ-2,3) — 18,25 теңгеден кВт үшін 24,29 теңгеге дейін. «Севказэнерго» мен «Павлодарэнерго» акцияларының 100% -ын қазақстандық «Орталық Азия Электр Энергетикалық Корпорациясы» (ОАЭК) иеленеді.
ОАЭК акцияларының 47,1% -на Александр Клебанов пен Сергей Кан ие, олар Forbes нұсқасы бойынша Қазақстанның ең бай адамдарының рейтингіне кіреді: олардың байлығы тиісінше $815 млн (12-орын) және $292 млн (31-орын) деп бағаланады.
Ұсынылып отырған шекті тарифтерді жаппай көтеруге негіздеме ретінде 2024 жылы орташа жалақының 18% мың теңгеге дейін өсті. Сондай-ақ, сектор кәсіпорындары 2025 жылы қызметкерлер жалақысының тағы да 15-20% мың теңгеге өседі. Жалақының өсуі энергия кәсіпорындарында білікті кадрларды тартуға және ұстап тұруға бағытталған.
Атап айтқанда, 2024 жылы энергетика секторында кадрлар тапшылығы 4,5 мың маманға бағаланды (52,5 мың адам штаттық санымен салада 57 мың адам жұмыс істеді).
Тарифтер неге өседі …
Елімізде 460 мың шақырымнан астам электр желісі пайдаланылуда, қазір олардың тозуы шамамен 60% құрайды. 2024 жылы электр станцияларын жөндеуге және жаңғыртуға рекордтық 327 миллиард теңге бөлінді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда екі есе көп. Жылу орталықтарының тозу деңгейі 4% -ға төмендеді.
Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев 2025 жылғы 26 ақпанда ведомство брифингінде Қазақстанда электр энергиясын тұтынудың ұлғаюы неге байланысты екенін айтып берді
Спикер Қазақстанда соңғы жылдары электр энергиясын тұтыну жыл сайын 4% -ға өскенін атап өтті.
«Бұл өмір сүру сапасының жақсаруымен байланысты — адамдар көп тұтынады, жаңа өнеркәсіптік нысандар іске қосылады, әлеуметтік-тұрмыстық және коммуналдық сектор дамиды, шағын және орта бизнес өсуде. Энергетика министрлігінің статистикасына сәйкес, уақыт белдеуінің ауысуы орын алған өңірлерде тұтыну көлемі ел бойынша орта есеппен өсіп келеді. Аударма болмаған өңірлерде өсу қарқыны жоғары. Мысалы, Батыс Қазақстан облысында электр энергиясын тұтыну 10% -ға өсті», — деді Сәтқалиев.
